Debata nad skróceniem tygodnia pracy w Polsce koncentruje się na dwóch głównych propozycjach: wprowadzeniu 4 dni pracy w tygodniu lub skróceniu całkowitego czasu pracy do 35 godzin tygodniowo.
W ostatnich latach temat skrócenia czasu pracy zyskał na popularności. Coraz więcej firm i państw zastanawia się nad wprowadzeniem 35-godzinnego lub 4-dniowego tygodnia pracy jako odpowiedzi na rosnące wyzwania związane z równowagą między życiem zawodowym a prywatnym, efektywnością pracy oraz dobrostanem pracowników. W Polsce dyskusje na ten temat nabierają tempa, a wiele osób zastanawia się, kiedy i czy w ogóle wprowadzenie krótszego tygodnia pracy stanie się rzeczywistością.
Debata nad skróceniem tygodnia pracy w Polsce koncentruje się na dwóch głównych propozycjach: wprowadzeniu 4 dni pracy w tygodniu lub skróceniu całkowitego czasu pracy do 35 godzin tygodniowo. Obie opcje mają na celu zwiększenie elastyczności zatrudnienia oraz poprawę jakości życia pracowników.
Prace nad zmianami kodeksu pracy w tym zakresie już trwają. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej twierdzi, że skrócenie czasu pracy jest jednym z najważniejszych projektów legislacyjnych realizowanych przez obecny rząd. Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk informuje, że planowane zmiany mają zostać wprowadzone do 2027 roku.[1]
Wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy w Polsce może nastąpić stopniowo, w zależności od decyzji rządu oraz akceptacji w środowisku biznesowym. Obecnie nie ma jeszcze konkretnej daty, jednak planowane zmiany w kodeksie pracy sugerują, że takie rozwiązanie może stać się dostępne dla różnych sektorów gospodarki w najbliższych latach.
Czterodniowy tydzień pracy sprawdzi się szczególnie w sektorach, gdzie praca jest bardziej elastyczna i nie wymaga ciągłej obecności pracowników. Branże takie jak IT, marketing oraz sektory kreatywne i usługowe są idealnymi kandydatami do wdrożenia tego modelu. W firmach technologicznych, gdzie projekty często opierają się na wynikach, a nie na czasie spędzonym w biurze, skrócenie tygodnia pracy może zwiększyć produktywność i satysfakcję pracowników.
Również w sektorze usług profesjonalnych, takim jak doradztwo, księgowość czy projektowanie graficzne, czterodniowy tydzień może przyczynić się do lepszego zarządzania czasem i redukcji stresu. Pracownicy tych branż często korzystają z elastyczności w planowaniu swoich zadań, co pozwala na efektywne wykorzystanie krótszego czasu pracy.
Argumenty za wprowadzeniem krótszego tygodnia pracy są liczne i opierają się na badaniach dotyczących efektywności oraz dobrostanu pracowników. Zwolennicy twierdzą, że benefit w formie zmniejszenia czasu pracy przyczynia się do redukcji stresu, poprawy zdrowia psychicznego oraz zwiększenia satysfakcji z wykonywanych zadań. Badania przeprowadzone przez Microsoft w 2019 roku wykazały, że pracownicy, którzy przechodzili na 4-dniowy tydzień pracy, odnotowali wzrost produktywności o 40%, a także poprawę równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.[2]
Z drugiej strony, przeciwnicy obawiają się, że skrócenie czasu pracy może prowadzić do wzrostu kosztów dla pracodawców, zwłaszcza w sektorach wymagających ciągłej obsługi klienta czy produkcji. Istnieje również ryzyko, że pracownicy będą musieli intensywniej pracować w dostępnych godzinach, co może prowadzić do wypalenia zawodowego. Ważnym aspektem jest także konieczność odpowiedniego przeszkolenia menedżerów w zakresie zarządzania czasem pracy oraz zapewnienia odpowiednich narzędzi do efektywnej pracy w krótszym czasie.
Coraz więcej Polaków wyraża zainteresowanie skróceniem tygodnia pracy, co znajduje potwierdzenie w wynikach różnego rodzaju ankiet. Według badania przeprowadzonego przez ADP w 2023 roku, 26% polskich pracowników przewiduje, że czterodniowy tydzień pracy stanie się rzeczywistością w ciągu najbliższych pięciu lat.[3] Wskazują oni na poprawę jakości życia i lepszą równowagę między pracą a życiem prywatnym jako główne zalety tego rozwiązania.
Warto dodać, że dane z badania ClickMeeting pokazują, że aż 68% Polaków preferowałoby model pracy polegający na pracy przez 8 godzin dziennie przez cztery dni w tygodniu, zamiast standardowego pięciodniowego tygodnia pracy.[4]
Jednym z kluczowych aspektów wprowadzenia czterodniowego tygodnia pracy jest kwestia wynagrodzenia. W idealnym scenariuszu, skrócenie czasu pracy nie powinno prowadzić do obniżki pensji, ale wymagałoby to od pracodawców odpowiedniego zarządzania budżetem oraz optymalizacji procesów. Niektóre firmy decydują się na utrzymanie pełnego wynagrodzenia za skrócony tydzień pracy jako inwestycję w dobrostan finansowy pracowników i zwiększenie ich produktywności. Krótszy tydzień pracy mógłby być traktowany jako benefit pracowniczy - coś, czym pracodawca mógłby się wyróżnić na rynku pracy.
Inni mogą wprowadzać proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzeń, co jednak może napotkać na opór ze strony pracowników. Warto zauważyć, że elastyczność w negocjowaniu warunków zatrudnienia pozwala na znalezienie kompromisów, które będą satysfakcjonujące dla obu stron.
Czterodniowy tydzień pracy w formie benefitu pracowniczego jest już stosowany w kilku krajach europejskich, a jego efekty są szeroko analizowane. Islandia jest jednym z najlepszych przykładów – po przeprowadzeniu udanych pilotaży w latach 2015-2019, które obejmowały ponad 1% siły roboczej, aż 86% pracowników zdecydowało się na krótszy tydzień pracy bez utraty wynagrodzenia. Wyniki tych eksperymentów wykazały, że produktywność utrzymała się na wysokim poziomie, a satysfakcja pracowników znacznie wzrosła.[5]
Innym krajem, który testuje czterodniowy tydzień pracy, jest Hiszpania. Rząd hiszpański wprowadził program pilotażowy, umożliwiający firmom wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy bez konieczności zmniejszania wynagrodzeń. Firmy uczestniczące w programie odnotowały wzrost produktywności oraz większe zadowolenie pracowników.[6] Podobne inicjatywy obserwuje się również w Niemczech i Francji, gdzie coraz więcej przedsiębiorstw decyduje się na elastyczne modele pracy, dostosowując się do zmieniających się potrzeb rynku.
[1] https://samorzad.pap.pl/kategoria/praca/czterodniowy-tydzien-pracy-coraz-blizej-mrpips-wystapilo-o-dodatkowe-analizy
[2] https://www.aabri.com/VC2020Manuscripts/VC20032.pdf
[3] https://www.adpri.org/assets/people-at-work-2023-a-global-workforce-view/
[4] https://clickmeeting.biuroprasowe.pl/204087/prawie-70-proc-polakow-wybraloby-4-dniowy-tydzien-pracy-zamiast-skrocenia-jej-godzin-w-trakcie-5-dni-najnowsze-badanie-clickmeeting
[5] https://autonomy.work/portfolio/icelands-journey-to-a-shorter-working-week
[6] https://www.businessinsider.com/spain-four-day-week-success-pilot-program