Nie dostałeś pensji na czas? A może pracodawca już dłuższy czas spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia? Dowiedz się, jakie prawa przysługują pracownikowi i czy można wnioskować o odszkodowanie lub odsetki z tytułu opóźnień w wypłacie zaległej pensji.

‍

Czy pracodawca ma prawo spóźnić się z wypłatą wynagrodzenia?

W kodeksie pracy nie ma przepisów umożliwiających pracodawcy opóźnienie lub przesunięcie terminu wypłaty wynagrodzenia. Nie ma też możliwości przesunięcia terminu wypłaty, nawet jeśli pracownik wyrazi na to zgodę. Przepisy kodeksu pracy mają w tej kwestii jasne przesłanie i nie można ich modyfikować na niekorzyść pracownika.

‍

Nawet jeśli pracodawca nie otrzyma zapłaty za wykonaną pracę od swojego kontrahenta, to fakt ten nie może mieć przełożenia i bezpośredniego wpływu na brak wypłaty pensji pracownikowi.

‍

Kiedy pracodawca nie musi wypłacać wynagrodzenia?

Istnieje kilka sytuacji, w których pracodawca może nie wypłacić pracownikowi wynagrodzenia. Może się tak zdarzyć m.in. gdy:

●     gdy pracownik powstrzymuje się od pracy - np. w czasie strajku lub kiedy nie stawi się w pracy i nie usprawiedliwi swojej nieobecności,

●     jeśli przestój w pracy wynika z winy pracownika,

●     jeśli w ramach swoich obowiązków pracowniczych wykonał wadliwe produkty lub usługi - jeśli pracownik zobowiąże się naprawić błąd otrzyma wypłatę odpowiednio do jakości produktu lub usługi, ale za czas wykonywania napraw nie przysługuje mu wynagrodzenie.

‍

Co jeśli pracodawca spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia - jakie prawa ma pracownik?

Jeśli pracodawca spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia można podjąć kroki ponaglające. Niewypłacenie pensji stanowi wykroczenie, ponieważ pracodawca narusza swój podstawowy obowiązek względem pracownika. Co zrobić, gdy nie otrzymamy wypłaty?

●     pracownik w pierwszej kolejności powinien złożyć pismo ponaglające do wypłaty zaległego wynagrodzenia,

●     jeśli pismo ponaglające nie przynosi skutków, pracownik może wystąpić ze zgłoszeniem braku wypłaty wynagrodzenia w terminie do Państwowej Inspekcji Pracy,

●     jeśli powyższe kroki nie skutkują uregulowaniem wypłaty, ostatnią możliwością jest odejście z pracy bez okresu wypowiedzenia w związku z brakiem wypłaty wynagrodzenia i późniejsze roszczenie sądowe względem pracodawcy.

‍

Odsetki od zaległego wynagrodzenia - kiedy się należą i w jakiej wysokości?

W przypadku otrzymania wynagrodzenia po terminie pracownik może ubiegać się o odsetki za zwłokę w wypłacie w wysokości 12,25% w stosunku rocznym.

W przypadku ciężkiego naruszenia obowiązków przez pracodawcę, pracownik może rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym i wnieść o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

‍

Opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia - kiedy należy się odszkodowanie?

W prawie pracy nie ma przewidzianego odszkodowania za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia. Przysługuje ono tylko w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w trybie natychmiastowym z powodu dopuszczenia się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Zgodnie z kodeksem pracy, odszkodowanie przysługuje z tytułu:

‍

●      naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18^3d K.p.),

●      jednostronnego skrócenia przez pracodawcę okresu wypowiedzenia (art. 36¹ K.p.),

●      rozwiązania umowy o pracę przez pracownika na skutek mobbingu (art. 94³ K.p.),

●      wystąpienia po stronie pracownika szkody wyrządzonej przez pracodawcę wskutek niewydania w terminie ub wydania niewłaściwego świadectwa pracy (art. 99 K.p.),

●      zawarcia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 101² K.p.).

‍

Pracodawca spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia przy umowie opracę

Jeśli pracownik ma zawartą pisemną umowę o pracę z pracodawcą, to obie strony obowiązują przepisy kodeksu pracy. Ten zaś zawiera określone zasady dotyczące wypłaty wynagrodzenia pracownikowi. Zgodnie z art. 85 KP:

Art.  85.  [Termin wypłaty wynagrodzenia]^[1]

§  1. Wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie.

§  2. Wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.

§  3. Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym.

Jeśli powyższe warunki nie zostaną spełnione, a wypłata wynagrodzenia jest opóźniona, pracownik ma prawo do wysłania pisma ponaglającego do pracodawcy, a jeśli ono nie przyniesie skutków i kolejne wynagrodzenia również będą wypłacane z opóźnieniem, można zwrócić się o pomoc do Państwowej Inspekcji Pracy.

Pracodawca spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia przy umowie o dzieło

Każda umowa, zarówno o pracę, jak i o dzieło jest umową podlegającą przepisom kodeksu pracy, w związku z czym za wykonanąpracę z tytułu każdej z nich pracownikowi przysługuje uwzględnione w niej wynagrodzenie.

Co prawda, zamawiającemu przysługuje prawo odstąpienia od umowy, jednakże w ściśle określonych okolicznościach:

●      gdy przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, że ukończy je w czasie umówionym,

Jednakże nie wchodzi to w grę, gdy dzieło zostało wykończone, oddane.

W przypadku opóźnień w zapłacie za wykonane dzieło należy wystąpić z pismem ponaglającym, a jeśli ono nie poskutkuje zwrócić się do PIP lub wystąpić z wnioskiem do sądu.

Warto pamiętać, że roszczenia z umowy o dzieło przedawniają się po dwóch latach od oddania dzieła. Tak więc skutecznie można się domagać zapłaty wynagrodzenia za 2 lata wstecz.

Brak wypłaty wynagrodzenia bez umowy - czy możesz coś zrobić?

Nawet jeśli pracownik został zatrudniony bez umowy pisemnej i wykonywał pracę, za którą nie otrzymał wynagrodzenia, może dochodzić swoich praw i odzyskać pieniądze. Brak pisemnej umowy nie oznacza, że pracownik ma inne prawa niż reszta pracowników. Już samo dopuszczenie do pracy i jej świadczenie przez pracownika oznacza, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy o pracę.

Jeśli pracodawca nie potwierdzi umowy na piśmie dopuszcza się wykroczenia przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny od 1-30 tys. zł. W przypadku braku umowy na piśmie pracownik może zwrócić się do PIP, jak również sam złożyć pozew w sądzie pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy. Można też skorzystać z obu rozwiązań jednocześnie.

 Przypisy:

[1] https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-pracy-16789274/art-85